Amino Asitler

Bu yazımızda kaç tane amino asit çeşidi vardır ve bu amino asit çeşitlerini hangi yiyeceklerde bulabiliriz konuları hakkında bilgiler vereceğiz.

İnsan vücudu için gerekli olan 20 çeşit amino asit vardır. Bunlardan 9 u insan vücudu tarafından sentezlenemez bunlara esansiyel amino asitler denir.Esansiyel amino asitler vücuda beslenme yoluyla alınır.Geri kalan 11 amino asit esansiyel olmayan amino asitlerdir.Ancak vücut için bazen esansiyel olmayan amino asitlerin kullanımı artararak, dışardan alınması gerekebilir ve esansiyel amino asit durumuna düşebilir.
Burada dışarıdan alınması gereken aminoasitlerden bahsedeceğiz.

Esansiyel Amino Asitler ve Bulundukları Yiyecekler

Mutlak olarak dışardan yiyecekler yoluyla alınması gereken 9 tane amino asitten oluşur. Bunlar; histidin, izolösin, lösin, lizin, metiyonin, fenilalanin, treonin, triptofan, valin amino asitleridir.

Histidin ve Bulunduğu Yiyecekler

Histidin: Beyin, bağışıklık, uyku ve cinsel fonksiyonlarda rol oynar.

Kırmızı et, kümes hayvanları, mercimek, soya, yumurta, kinoa, pirinç, yulaf, yer fıstığında çokça bulunur.

Önerilen Günlük Alım Miktarı: Kilonuza göre 1 kg başına 14 mg (75 kg biri için 1050 mg)

İzolösin ve Bulunduğu Yiyecekler

İzolösin: Kas, bağışıklık, kana oksijen taşınmasında görev yapan hemoglobinin sentezinde ve enerji dengesinin korunmasında görevlidir. 

Mercimek, bezelye, nohut ve benzeri baklagiller, soya fasulyesi, yumurta, tavuk göğsü, somon ve tam buğday unu, alabalık, süt ürünlerinde bulunur.

Günlük Alım Miktarı: 1 kg / 19 mg

Lösin ve Bulunduğu Yiyecekler

Lösin: Proteinlerin yapısında en çok yer alan amino asittir. Nitrojen(azot) dengesinde, büyüme hormonu yapısında, kas dokusu büyümesi ve onarılmasında, yaraların iyileşmesi ve kan şekeri dengelenmesinde rol alır.

Mısır, darı, mercimek, bezelye, yulaf, tam buğday unu, yumurta, ceviz, tavuk göğsü ve somonda bulunur.

Günlük Alım Miktarı: 1 kg / 42 mg

Lizin ve Bulunduğu Yiyecekler

Lizin: Hormon, kolajen üretimi, enerji üretimi, kalsiyumun aktifleşmesi, immün sistem fonksiyonlarında rol almaktadır. HSV enfeksiyonlarına karşı mücadelede önemli bir rolü olduğu iddia edilmekle beraber kesin olarak kanıtlanmamıştır.

Yumurta, süt, kırmızı et, balık, fasülyede bulunur.

Günlük Alım Miktarı: 1 kg / 38 mg

Metiyonin ve Bulunduğu Yiyecekler

Metiyonin: Doku büyümesi, dokudaki detoksifikasyon süreçleri, çinko ve selenyum minerallerinin vücutta emiliminde rol oynar.

Yumurta, susam, brokoli, bezelye, soya fasülyesi, ıspanak, somon, sığır etinde bulunur.

Günlük Alım Miktarı: 1 kg / 19 mg

Fenilalanin ve Bulunduğu Yiyecekler

Fenilalanin: Beyin habercileri epinefrin, norepinefrin, ve dopaminin öncü maddesi olması, esansiyel olmayan amino asitlerin üretiminde yer alması onu önemli kılar.

Mercimek, kabak çekirdeği, soya fasülyesi, yer fıstığı, kümes hayvanları, sığır eti ve peynirde bulunur.

Günlük Alım Miktarı: 1 kg / 33 mg

Treonin ve Bulunduğu Yiyecekler

Treonin: Kolajen üretimi, elastin, kan pıhtılaşması, yağ dokusunda rol oynar. 

Mercimek, süt, soya fasülyesi, susam, balık, sığır eti, tavuk göğsünde bolca bulunur.

Günlük Alım Miktarı: 1 kg / 20 mg

Triptofan ve Bulunduğu Yiyecekler

Triptofan: Nitrojen dengesinin devamlılığı, mutluluk hormonu serotonin üretiminde, uyku, duygu durum ve iştahın düzenlenmesinde rol oynar.

Yumurta, balık, tavuk, fındık, brokoli, kabak, patates, sarımsak, lahana, soğan, karnabahar, marul, yosun, deniz yosunu, muz, kivi, hurma, ananas, domates, salatalık, avokado.

Günlük Alım Miktarı: 1 kg / 5 mg

Valin ve Bulunduğu Yiyecekler

Valin: Kaslarda ve doku yenilenmesinde rol almaktadır.

Susam, peynir, et, balık, mercimek, fıstık, mantar, ıspanakta bulunur.

Günlük Alım Miktarı: 1 kg / 24 mg

Esansiyel Olmayan Amino Asitler

Dokuz amino asit dışında kalan, alanin, arginin, asparajin, aspartik asit, sistein, glutamik asit, glutamin, glisin, prolin, serin ve tirozin, esansiyel olmayan amino asitlerdir. Bu 11 amino asit çeşidi vücut tarafından sentezlenebilir.
Vücut için bu aminoasitler stres, hamilelik, hastalık ve travma gibi durumlarda yarı esansiyel amino asit durumuna düşebilir ve dışarıdan takviye olarak alınması gerekebilir. Arginin, sistein, glutamin, tirozin, glisin, prolin ve serin duruma göre esansiyel amino asit olabilir.(yarı esansiyel aminoasit durumundadır.)

Kinoada tüm temel aminoasitler bulunmaktadır. Karpuzun beyaz kısmında arjinine dönüşen sitrülin bulunur.

Kaynaklar : https://www.medicalpark.com.tr/amino-asit/hg-2612#:~:text=%C4%B0nsan%20v%C3%BCcudundaki%20fonksiyonlar%C4%B1n%20d%C3%BCzg%C3%BCn%20i%C5%9Fleyebilmesi,yaln%C4%B1zca%20beslenme%20yolu%20ile%20al%C4%B1nabilir.